Zbiorowa Mogiła Powstańców Śląskich w Olszowej1

        Wyniki plebiscytu: na 294 uprawnionych do głosowania za Polską opowiedziało się 198 osób, a za Niemcami – 92.
         Olszowa – gmina wiejska i obszar dworski w powiecie strzeleckim. W 1910 r. mieszkało tu 387 osób, 375 mówiących językiem polskim, 12 niemieckim. W wyborach komunalnych                z listopada 1919 r. Polacy uzyskali komplet 9 mandatów. W 1921 r. w Olszowej znajdowała się komórka Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Olszowa na początku III powstania śląskiego została zajęta przez 2 kompanię batalionu strzeleckiego Wiesława Kołeczki. W czasie batalii o Górę św. Anny        w Olszowej przed atakami bawarskiego Freikorpsu Oberland broniła się Grupa „Wschód”. Dnia 23 maja 1921 r. Olszowę zaatakował 2 batalion Freikorpsu Oberland, odparty przez działające w pułku Franciszka Rataja, pododdział rybnicki Musioła i dwa plutony Pawła Stania. Dnia 4 czerwca miała miejsce kolejna bitwa o Olszową, jednak mimo zaciętej obrony powstańców dostała się ona ostatecznie w ręce Niemców. Rozpoczął się tutaj wówczas krwawy terror, którego bezpośrednimi ofiarami byli mieszkańcy Olszowej: Jan Ciomperlik, Franciszek Kandziora, Ryszard Małek, Antoni Müller, Jan Musioł i Stefan Mustalski.

   Wynik plebiscytu: na 562 uprawnionych do głosowania za Polską opowiedziały się 52 osoby, a za Niemcami – 510.