Mogiła Zbiorowa Czternastu Powstańców Śląskich3

       Wyniki plebiscytu: na 3966 uprawnionych do głosowania za Polską opowiedziały się 474 osoby, a za Niemcami – 3286.
      Olesno – miasto powiatowe. W 1910 r. mieszkały tu 5742 osoby, 1891 mówiących językiem polskim, 650 językiem polskim              i niemieckim, 3197 niemieckim. W wyborach komunalnych z listopada 1919 r. Polacy uzyskali 5 z 24 mandatów. Działały tu Powiatowa Rada Ludowa i Rada Chłopska, polski klub sportowy, a następnie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, komórka Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, Towarzystwo Oświaty na Śląsku im. św. Jacka, Towarzystwo Polek, Chór Mieszany „Lutnia”. Dnia 22 sierpnia 1920 r. Niemcy napadli na siedzibę powiatowego Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Oleśnie i zniszczyli ją. W III powstaniu śląskim Olesno, zajęte przez powstańców 5 maja, stało się głównym celem ataków niemieckich na północnym odcinku walk. Dnia 22 maja trzy kompanie baonu „Rosenberg” zaatakowały Olesno, bronione przez 5 baon por. Kaliny i 5 kompanię 1 baonu  z Podgrupy „Butrym”. Wycofujące się oddziały powstańcze wysadziły dworzec kolejowy, następnie kontratakowały, wypierając siły Selbstschultz Oberschlesien z miasta. Ponownie zaatakowały Olesno 6 i 7 kompania  z baonu kpt. Eberhardta. Obrońcom przybył na pomoc pluton artylerii por. Westfalewicza. Natarcie niemieckie odparto. W walce o Olesno straty niemieckie 22 maja wyniosły ok. 40 zabitych, polskie – 15. W dniach 29–30 maja kolejne natarcie niemieckie załamało się pod ogniem artylerii por. Westfalewicza. Dnia 7 czerwca do Olesna wkroczyły wojska angielskie.

   Wynik plebiscytu: na 562 uprawnionych do głosowania za Polską opowiedziały się 52 osoby, a za Niemcami – 510.