Powiat nyski – grodziska wczesnośredniowieczne

Powrót do Powiatu Kluczborskiego

Chróścina, pow. nyski (wcześniej pow. Grodków), 2, stan. 3 w 2008 AZP

Lokalizacja grodu: W parku dawnego majątku, w pobliżu strumyka, w okolicach byłego PGR-u.

Opis stanowiska: Grodzisko stożkowate założone na planie koła, średnica stożka u podstawy wynosi około 18 m, u wierzchołka – 3,5 m, wysokość wzniesienia to 3,2 m. Kopiec o stromych zboczach, wklęsły na szczycie. Powierzchnia użytkowa wierzchołka ok. 6 m kw. Brak śladów fosy i wału. Wewnątrz grodu widoczne pozostałości po konstrukcji murowanej wyraźnie widoczne. Obok stożka znajduje się garb o długości kilkudziesięciu metrów złożony z gruzu ceglano-kamiennego, najprawdopodobniej są to pozostałości po zniszczonej konstrukcji. Pierwsza wzmianka o grodzisku w Chróścinie pochodzi ze źródeł pisanych i datowana jest na 1237 rok. Jednakże badania archeologiczne nie potwierdziły ani charakteru ani datowania miejsca. Mógł to być kopiec widokowy w parku lub sztucznie usypany „gródek rycerski”. W wykopie sondażowym odkryto jamę osadniczą o nieustalonej chronologii, która zawierała brunatną próchnicę ze śladami spalenizny fragmentami polepy.

Rodzaj i charakter badań: 1936 r. – badania powierzchniowe; 1938 r.- badania powierzchniowe; 1958 r. – badania powierzchniowe – J. Kaźmierczyk, K. Macewicz; 1982 r. – badania sondażowe – A. Dwilewicz;

2008 r.- badania weryfikacyjne, E. Matuszczak, stanowisko określono nr 3 w Chróścinie. Badania dały wynik pozytywny, ale nie znaleziono materiału zabytkowego.

Zabytki – fr. ceramiki.

Źródła pisane: 1237.

Chronologia: IX – XI (po weryfikacji w 1987 na XVIII-XIX w.).

Zbiory: do 1945 roku – MA MŚO w Opolu, nr inw. 36:306, 38:71.

Literatura: Hellmich M., Schlesische Wehranlagen, Altschlesien 1930, t. 3, s. 46. Hołubowicz W., Opole w wiekach X – XII, Katowice 1956, s. 48. Kaźmierczyk J., Sprawozdanie z weryfikacji wczesnośredniowiecznych grodzisk na terenie woj. Opolskiego za rok 1958, Śląskie Sprawozdani Archeologiczne, 1958, t.1, s. 35. Kozłowska W., Wczesnośredniowieczne grody woj. Opolskiego na tle warunków fizjograficzno – gospodarczych, Konserwator Opolski, 1956, t. 1, s. 6 – 23, poz. 66. Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, Opole 1972, s. 33. Kaźmierczak J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do dziejów Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977, s. 82 – 84.

Archiwum: Archiwum MŚO Opole (przedwojenne), Muzeum w Bytomiu, WUOZ w Opolu;

Chróścina, pow. Nysa, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu

Goświnowice (d. Janczowice), pow. nyski

Lokalizacja grodu: Grodzisko w administracyjnych granicach wsi Goświnowice, na północny zachód od niej; na północny wschód od wsi Grądy, w stronę ruin murowanego budynku (młyna?) położonego w dawnych Jenczowicach (przysiółku Goświnowic na mapie z 1936 r. oznaczonych jako Jentsch); w pobliżu rzeki Cielnicy, na skraju lasu, część południowa na polu ornym.

Opis stanowiska: Grodzisko znajduje się na niewielkim wzniesieniu, otoczone jest wysokopiennym lasem i łąkami, w dużym stopniu jest zniwelowane. Wokół znajdują się ślady po fosie i wale. Jego wymiary to około 25×18 metrów. Miąższość warstwy kulturowej to około 20 cm.

Rodzaj i charakter badań: 1941 r. – badania wykopaliskowe – G. Raschke oraz G. Weisser; 1960 r. – badania powierzchniowe – J. Kaźmierczyk i K. Macewicz; 1965 r. – badania powierzchniowe – K. Macewicz i H. Hulboj; 1995 r. – badania wykopaliskowe – M. Krawczyk oraz W. Romiński; 1995 r. – 1997 r. – badania wersyfikacyjne – AZP.

Zabytki: fr. ceramiki.

Źródła pisane: 1300 r.

Chronologia: Średniowiecze XII -XIII wiek.

Zbiory: do 1945 roku – MŚO w Opolu.

Literatura: Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, Opole 1972, s. 70, Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do dziejów Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977, s. 173. Altschlesishe Blätter, 1931, 48, 1932, 39; Hellmich M., Die Wehranlagen der Kreises Neisse, 36 Jahresbericht des Kunst und Altertumsvereins Neisse, Nysa 1932, s. 42; Raschke G., Bericht Uber tatigkeit des Staatlichen Vertrauensmannes fur kulturgeschichtliche Bodenaltertrmer in der Provinz Oberschlesien, NDV, t. 10, 19; Kozłowska W., Wczesnośredniowieczne grody woj. opolskiego na tle warunków fizjograficzno-gospodarczych [w:] Kwartalnik Opolski, 1956, t. 1, poz. 86; Antoniewicz W., Wartołowska Z., Mapa grodzisk w Polsce, Wrocław – Warszawa – Kraków 1964, 34; Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, 1972, s. 142; Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, 1977, s. 144-146.

Goświnowice, pow. Nysa, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu

Goświnowice, pow. nyski

Lokalizacja grodu: Stanowisko położone jest około 250 m na wschód od miejscowości Goświnowic, około 50 m w kierunku południowym, po stronie drogi do Jędrzychowa, w lesie.

Opis stanowiska: W Goświnowicach stwierdzono istnienie dwóch grodzisk, bezpośrednio sąsiadujących ze sobą, jedno grodzisko z XIV – XVI wieku, które przed 1945 rokiem było znane jako grodzisko w miejscowości Schilde. Było to grodzisko stożkowate, na planie czworoboku o zaokrąglonych narożach, otoczone fosą wypełnioną wodą ze śladami wału. Stożek o wymiarach około 21 m x 23 m , a u szczytu około 10×11, wysokość to około 3 m (mierząc od dawnej fosy), fosa szerokości od 3 do 8,5 m, brak śladów wału. Miąższość warstwy kulturowej to około 30 cm, szerokość fosy 6-17 metrów. Znaleziono tu fragmenty ceramiki, fragmenty cegieł, grudki polepy i kości zwierzęce. W środkowej części i przy południowej krawędzi majdanu 2 głębokie wykopy nowożytne, które zniszczyły część grodziska. Grodzisko otoczone fosą połączoną z rowem od NE strony.

Rodzaj i charakter badań: 1539 r. – wzmianka ” drewniany zameczek dwupiętrowy otoczony wałami i fosą”. Do dnia dzisiejszego prawie nic nie zachowało się; 1941 r. – odkrycie przez G. Raschkego; 1958 r. – badania sondażowe – J. Kaźmierczyk, K. Macewicz.

Zabytki: fr. ceramiki.

Źródła pisane: 1370 r.

Chronologia: Wczesne średniowiecze XII -XIII wiek (Kaźmierczyk, Macewicz, Wuszkan – podają XIV – XVI w.).

Zbiory: do 1945 roku – KA we Wrocławiu, nr inw. 91: 58.

Literatura: Hellmich M., Schlesische Wehranlagen [w:] Altschlesien, 1930, t. 3, s. 42; Altschlesische Blätter, 1932, s. 67.

Drescher E., Das Gebiet Ellguth (II teil) Kreise Grottkau OS,1932, s. 30; Raschke G., Frühmittelalteriche Wehranlagen aus dem Neiser Lande “38 Jahresbericht des Kunst und Altertumsvereins,1935, s. 12; Lorenz K., Urkundliches über Wehranlagen im Niesserlande, 40/42 Jahresbericht des Kunst- und Altertumsvereins Neisse, Nysa 1939, s. 17; Altschlesishe Blätter, 1939, s. 46; Altschlesishe Blätter, 1941, s. 242; Hołubowicz W., Opole w wiekach X – XII, Katowice 1956, s. 49; Kozłowska W., Wczesnośredniowieczne grody woj. opolskiego na tle warunków fizjograficzno-gospodarczych [w:] Kwartalnik Opolski, 1956, t. 1, poz. 86; Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, Opole 1972, s. 142; Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do dziejów Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977, s. 144 – 146; Gorgolewski W., Tomczak E., Grodziska Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego z lotu ptaka, Katowice 1996.

Goświnowice, pow. Nysa, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu

Złotogłowice/Strobice, pow. Nysa, 24 (1 wg KESA)

Lokalizacja grodu: grodzisko położone ok. 1800 m na N od wschodniego krańca wsi Złotogłowice i ok. 1300 m na E od wsi Strobice, nad małym lewobrzeżnym dopływem rzeczki Cielnicy.

Opis stanowiska: Grodzisko stożkowate otoczone fosą ze resztkami wału, z przyległym podgrodziem. Zwane niegdyś „Raüberburg”; Zbudowane na planie czworoboku z przyległym doń podgrodziem. Miąższość warstwy kulturowej dochodzi do kilkunastu cm (próchnica z domieszką gliny i piasku). Wymiary grodziska: u podstawy – około 50 x 45 m, w tym szerokość wału – około 3 m, fosy – około 5 m. Wysokość stożka, licząc od dna fosy, dochodzi do 3, 5m.

Rodzaj i charakter badań: okres międzywojenny – badania powierzchniowe – G. Weisser; 1960 r. – badania powierzchniowe – J. Kaźmierczyk, K. Macewicz; 1971 r. – badania sondażowe – Z. Bagniewski, W. Romiński; 2001 r. – badania weryfikacyjne – AZP (M. Krawczyk), oznaczenie stanowiska nr 24 w Złotogłowicach; grodzisko porośnięte drzewami; 4 fragm. ceramiki na polu ornym przy grodzisku; 2004 r. – opracowanie mapy sytuacyjno-wysokościowej.

Zabytki: fr. ceramiki, fr. spieczonej gliny, fragmenty okuć żelaznych i gładzik kamienny.

Chronologia: XIII – XIV w.

Zbiory: do 1945 roku – MŚO w Opolu, nr inw. 35:216; KA we Wrocławiu, nr in. 118:60.

Literatura: Hellmich M., Die Wehranlagen des Kreises Neisse, “36Jahresbericjt des Kunst- und Altertumsvereins”, 1932, s 42; Kaźmierczyk J., Sprawozdanie z weryfikacji wczesnośredniowiecznych i średniowiecznych grodzisk na terenie woj.. opolskiego w 1960 roku [w:] Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 1960, t. 3, s. 35; Antoniewicz W., Wartołowska W., Mapa grodzisk w Polsce, 1964, s. 42; Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, 1972, s. 78; Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, 1977, s. 482-483.

Archiwum: Archiwum przedwojenne w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu, WUOZ w Opolu, IA UWr, Muzeum w Nysie.

Złotogłowic, pow. Nysa, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu

Korfantów, pow. nyski

Lokalizacja grodu: Grodzisko znajduje się na terasie Ścinawy Niemodlińskiej, około 300 m na południe od krawędzi miejscowości, około 100 m na zachód od szosy z Korfantowa do Rączki, około 200 m na wschód od głównego koryta rzeki Ścinawy Niemodlińskiej. Po zachodniej stronie ul. Kościuszki, prowadzącej z Korfantowa na południowy zachód, między dwoma stawami, po południowej stronie ul. Krótkiej, prowadzącej do gospodarstwa nr 1, na polu ornym.

Opis stanowiska: Małe grodzisko stożkowate. Grodzisko domniemane. Niewielkie wzniesienie, w dużym stopniu zniwelowane, otoczone częściowo zniszczoną fosą. Po założonym wykopie sondażowym o pow. ok. 8 m kw., głęb. 160 cm z lokalizacją na krawędzi majdanu, że obiekt powstał prawdopodobnie w XIX w. Najprawdopodobniej był to otoczony fosą kopiec w parku pałacowym, obecnie miejsce w dużym stopniu zniwelowane, z częściowo czytelną fosa od S i NW, i zniszczoną fosą od E i NE. Stożek obiektu wypiętrzony kilkadziesiąt cm nad poziom terenu wokół.

Rodzaj i charakter badań: 1935 r. – badania powierzchniowe – Schwarz; 1939 r. – badania powierzchniowe – G. Raschke; 1970 r. – badania powierzchniowe – Z. Bagniewski; 1985 r. – badania weryfikacyjne AZP – K. Spychała;

Zabytki: fr. ceramiki, szkło i gruz ceglany.

Źródła pisane: 1335 r.

Chronologia: VI -X w., okres średniowieczny.

Zbiory: do 1945 roku KZA w Opolu.

Literatura: Antoniewicz W., Wartołowska W., Mapa grodzisk w Polsce, 1964, s. 35; Bagniewski Z., Wyniki badań powierzchniowych i weryfikacyjnych przeprowadzonych na terenie powiatu Niemodlin, [w:] Terenowe badania archeologiczne na Opolszczyźnie, 1970, s.53-54; Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, Opole 1972, s. 140. Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do dziejów Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977, s. 208 – 211. Spychała K., [w:] Opolski Informator Konserwatorski, Opole 1987, s. 192 – 193.

Archiwum: Archiwum WUOZ w Opolu, Archiwum Śląska Opolskiego w Opolu, teczka Fredland.

Korfantów, pow. Nysa, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu

Mańkowice, pow. nyski

Lokalizacja grodu: Na północny zachód od wsi Mańkowice, po prawej stronie drogi do Piątkowic, w lesie liściastym otoczonym polami uprawnymi.

Opis stanowiska: Grodzisko stożkowate założone na planie koła o średnicy u podstawy około 40 m, na majdanie około 10 m. Wysokość stożka, to około 5 metrów. Powierzchnia użytkowa stożka, to około 70 metrów kwadratowych (pierwotnie była większa). Od wschodu i południa widoczne ślady fosy o szerokości 1,5-9 m u dna, do 22 m u góry (ziemia z fosy posłużyła za budulec stożka, stąd jej miejscami duże rozmiary). Brak śladów wału. Miąższość warstwy kulturowej, to około 40 cm. Grodzisko jest porośnięte drzewami i krzewami. Po wschodniej stronie znajduje się teren otoczony wodą – prawdopodobnie dawna osada.

Rodzaj i charakter badań: okres międzywojenny – badania powierzchniowe – M. Hellmich; 1957 r. – 1958 r. – badania powierzchniowe i sondażowe – J. Kaźmierczyk i K. Macewicz; 1968 r. – badania powierzchniowe; 1992 r. – badania weryfikacyjne – M. Krawczyk i W. Romiński.

Zabytki: fr. ceramiki, kafli, przedmiot z brązu i z żelaza.

Źródła pisane: 1300 r.

Chronologia: XIV -XV wiek.

Zbiory: do 1945 roku – MŚO w Opolu, nr inw. 32:418, 37:199; Kat. Archeologii UWr, nr. Inw. 49:58, 50:58, 51:58; Muzeum w Nysie, nr inw. MNa/A/220.

Literatura: Altschlesische Blätter 1926, s. 30; Hellmich M., Schlesische Burghügel und Burgwälle [w:] Der Oberschlesier, 1930, z. 5, s. 346; Hellmich M., Schlesische Wehranlagen [w:] Altschlesien, 1930, t. 3, s. 47; Altschlesische Blätter, 1931, z. 5, s. 39; Hellmich M., Die Wehranlagen des Kreises Neisse, “36 Jahresbericht des Kunst und Altertunsvereins Neisse”, 1932, s. 42; Altschlesische Blätter, 1933, s. 94; Raschke G.,Frühmittelalteriche Wehranlagen aus dem Neisser Lande, ” 38 Jahresbericht des Kunst und Altertumsvereins” 1935, s. 14 Altschlesische Blätter, 1937, s. 203; Altschlesische Blätter, 1938, s. 36; Altschlesische Blätter, 1942, s. 199; Hołubowicz W., Opole w wiekach X-XII, 1956, s. 49; Kozłowska W., Wczesnośredniowieczne woj. opolskiego na tle warunków fizjograficzno-gospodarczych [w:] Kwartalnik Opolski, 1956, t. 1, poz. 89; Kaźmierczyk J., Sprawozdanie z weryfikacji wczesnośredniowiecznych grodzisk na terenie woj. opolskiego za rok 1958 [w:] Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 1958, t. 1, s. 36; Antoniewicz W., Wartołowska W., Mapa grodzisk w Polsce, 1964, s.37; Rogińska M., Sprawozdanie z inwentaryzacji grodzisk [w:] Terenowe badania archeologiczne na Opolszczyźnie 1967, s. 45, Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, 1972, s. 143; Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977, s. 284-288.

Archiwum: Archiwum MŚO Opole, Muzeum w Nysie, WUOZ w Opolu, ZAP IHKM PAN we Wrocławiu.

Mańkowice, pow. Nysa, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu

Przechód (d. Rzymkowice), pow. nyski

Lokalizacja grodu: Około 2 km na wschód od drogi głównej biegnącej przez Przechód; w lesie przy drodze do Chrzelic, przy potoku. W odległości 15 m na południe od pasma leśnego, oznaczonego cyfrą 7, teren płaski, piaszczysty, miejscami podmokły.

Opis stanowiska: Grodzisko na planie zbliżonym do koła o średnicy około 30 m. Kopiec ma wysokość około 4,5 m. Średnica majdanu wynosi około 8 m (pierwotnie mogła być większa, do kilkunastu metrów). Okalający wzniesienie wał ma wysokość około 3 m, od północy widoczna przerwa w wale – być może ślad po bramie. Od północy, południa i zachodu grodzisko jest częściowo zniszczone wskutek eksploatacji piasku. Od wschodu zauważono wąski teren podmokły, być może pozostałości fosy. Na majdanie w roku 1974 założono sondaż o powierzchni około 2 m², w którym nie znaleziono materiału zabytkowego. Forma terenowa grodziska i warstwy kulturowe mogą być też częściowo zniszczone przez poszukiwaczy skarbów – wg legendy na majdanie miała znajdować się niegdyś studnia, w której ukryto skarby. Eksploratorzy mieli podobno znaleźć monety z XII w. W innej legendzie przypisano grodzisku funkcje kultowe.

Rodzaj i charakter badań: okres międzywojenny – badania powierzchniowe; 1937 r.– na mapie topograficznej 1:25000 grodzisko określono jako Schwedenschanze (Messtischblatt [5472] Waldfurt, 1937); 1954 – 1958 r. – badania powierzchniowe – J. Kaźmierczyk i K. Macewicz; 1963 r. – badania powierzchniowe – S. Pazda; 1974 r. – badania powierzchniowe – K. Spychała, stanowisko zostało zarejestrowane w miejscowości Rzymkowice, położone jest na terenie pow. prudnickiego; 1989 r. – badania weryfikacyjne – AZP (K. Spychała), stanowisko określono nr 1 w Przechodzie.

Źródła pisane: 1534 r.

Chronologia: średniowiecze?

Literatura: Maruschke A., Die ur- und frühgeschichtliche Besiedlung des Kreises Neustadt OS [w:] Aus Oberschlesiens Urzeit, 1929, nr 2, s. 19; Kozłowska W., Wczesnośredniowieczne woj. opolskiego na tle warunków fizjograficzno-gospodarczych [w:] Kwartalnik Opolski, 1956, t. 1, poz. 106; Hołubowicz W., Opole w wiekach X-XII, 1956, s. 49; Gedl M., Sprawozdanie z badań Ekspedycji Kietrzańskiej w roku 1962, “Wyniki badań wykopaliskowych prowadzonych w 1962”, 1962, s. 37; Antoniewicz W., Wartołowska W., Mapa grodzisk w Polsce, 1964, s. 42; Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, 1972, s. 77; Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, 1977, s. 449-451.

Archiwum: Archiwum MŚO Opole, WUOZ w Opolu.

Przechód, pow. Nysa, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu

Gryżów – Piorunkowice, pow. nyski

Lokalizacja grodu: Południowo zachodnia część woj. opolskiego. 14 km na południowy wschód od Nysy i 11 km na północny zachód od Prudnika. Zobacz na mapie. Pozostałości zamku gryżowskiego zachowały się na zalesionym skraju terasy nad doliną Ścinawy Niemodlińskiej, po lewej stronie szosy z Prudnika do Nysy, w odległości około 0,5 km na zachód od kościoła w Piorunkowicach, około 0,5 km na południowy wschód od kościoła w Gryżowie i około 300 m na zachód od szosy. Grodzisko znajduje się na granicy lasu i łąk, w północno-wschodniej części obecnego obszaru wsi Rudziczka, w odległości około 2,2 km na południowy wschód od kościoła w Piorunkowicach, około 2,2 km na północny wschód od kościoła w Rudziczce i około 0,5 km na północny zachód od leśniczówki. W pobliżu grodziska (w odległości około 100 m na północny zachód od niego) przechodzi leśna droga, odchodząca od biegnącej skrajem lasu polnej drogi z Piorunkowic do przysiółka Zimne Kąty.

Opis stanowiska: grodzisko stożkowate typu nizinnego, na planie owalu, usytuowanym na skraju terasy, opadającej łagodnie w kierunku północno-wschodnim, ku podmokłej dolinie prawobrzeżnego dopływu Ścinawy Niemodlińskiej, płynącego od strony Rudziczki i łączącego się ze Ścinawą Niemodlińską nieco powyżej Ścinawy Nyskiej. Centralnym elementem obiektu jest owalny w przybliżeniu kopiec (stożek), silnie zdeformowany w związku z karczunkiem drzew i sadzeniem młodego lasu. Kopiec ten jest otoczony podwójną linią wałów i fos (częściowo nawodnionych) na rzucie zbliżonym do podkowy, otwartej ku dolinie potoku. Wały i fosy broniły niegdyś dostępu do warowni na kierunku największego zagrożenia – od strony wyżynnego zaplecza obiektu. Od strony północno- wschodniej dostateczne zabezpieczenie stanowiły, jak można przypuszczać, istniejące niegdyś mokradła w dolinie potoku. Od południa sąsiaduje z grodziskiem głębokie koryto strumienia, spływającego meandrami po stoku terasy ku dolinie dopływu Ścinawy Niemodlińskiej. Strumień ten przepływa częściowo również przez teren grodziska, tworząc niewielkie rozlewisko w jego części południowo-wschodniej, łączące się z fosami wokół kopca. Centralny kopiec (stożek) grodziska wznosi się na wysokość około 3 m ponad dnem otaczającej go fosy. Jego średnice wynoszą około 49 x 45 m u podstawy i około 26 x 21 m u góry. Otaczająca kopiec fosa (wewnętrzna) ma 5-7 m szerokości. Druga fosa (zewnętrzna) ma 2-2,5 m szerokości. Ogólna powierzchnia grodziska wynosi około 5500 m2, z czego około 450 m2 przypada na powierzchnię użytkową na szczycie kopca. Wznosiła się na nim budowla (zapewne mieszkalno-obronna) o konstrukcji kamienno-drewniano-glinianej, założona na planie prostokąta o powierzchni 15-18 m2. Zachowały się zarysy fundamentów tej budowli, odkryte podczas sondażowych badań archeologicznych.

Rodzaj i charakter badań: Zamczysko gryżowskie było obiektem badań wykopaliskowych, przeprowadzonych w 1978 r. przez Wacława Romińskiego. Badania ta, którymi objęto centralny kopiec założenia, wykazały występowanie warstwy kulturowej o miąższości około 3 m. W pobliżu zachodniej krawędzi majdanu (na centralnym kopcu założenia) odsłonięto dolne partie muru obwodowego, zbudowanego z kamienia polnego, łupku i cegły gotyckiej (palcówki), z zastosowaniem zaprawy wapiennej. Mur został posadowiony na głębokości około 2,9 m poniżej obecnego poziomu, na warstwie tzw. próchnicy pierwotnej. Mur ma około 2 m grubości. W miejscu odsłonięcia zachował się on do wysokości 0,3-04 m.

Zabytki: fr. ceramiki, wyroby z kości i szkła, groty bełtów do kuszy, dwa fragmenty wędzideł żelaznych oraz jedną kłódkę walcowatą. Szczególnie interesującym znaleziskiem były dwie wypukłe, czworoboczne płytki żelazne z trzema nitami, stanowiące przypuszczalnie część zbroi rycerskiej.

Źródła pisane: 1284 r.

Chronologia: XVII i XVIII w.

Zbiory: do 1945 roku – MŚO w Opolu.

Literatura: J. Chrząszcz, Geschichte von Zülz [w:]Oberschlesiche Heimat, 1917, z. 2/3, s.50; K. Kozłowska, Wczesnośredniowieczne grody woj. Opolskiego na tle warunków fizjograficzno-gospodarczych [w:] Kwartalnik Opolski, 1956, t. 1. poz. 112; W.Hołubowicz, Opole w wiekach X-XII, 1956, s. 49; W. Antoniewicz, Z. Wartłowska, Mapa grodzisk w Polsce, 1964, s. 33; Hellmich M., Schlesische Wehranlagen [w:] Altschlesien, 1930, t. 3, s. 42; Hellmich M., Die Wehranlagen des Kreises Neisse, “36Jahresbericjt des Kunst- und Altertumsvereins”, 1932, s 42; Kutsche E., Geschichte von Schwiensdorf und Burg Greisau im Kreise Neustadt, 1927, s. 3-4, 11; Bagniewski Z., Sprawozdanie z badań sondażowych na grodziskach w Gryżowie, Miejscu, Grodźcu, Głębocku, TO, s. 37 – 42; Altschlesische Blätter, 1929, s. 89; Wiesser G., Vor- und Frühgeschichtliche aus dem Neisser Lande, “33 Jahresbericht des des Neisser Kunst und Altertumsvereins” 1929, s. 10-11; Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, 1972, s. 75; Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, 1977, s. 163 – 165.

Archiwum: MŚO, teczka Greisau, Kr. Neisse Numer ID65881, Numer katalogowyMŚO-A-Arch-GRYŻÓW-005.

Gryżów – Piorunkowice, po. Nysa, mapa z Archiwum Opolskiego Konserwatora Zabytków w Opolu;