Błota, pow. Brzeg, stan. 1.
Lokalizacja grodu: w odległości około 300 m na wschód od wsi, na terenie cmentarza w przysiółku Zamcze.
Opis stanowiska: Grodzisko stożkowate, nizinne, założone na planie regularnego kwadratu, częściowo zniszczone przez współczesne pochówki. Zbocza opadają ku fosie, widocznej głównie od strony wschodniej. Teren poza fosą jest płaski, od wschodu przechodzi w starorzecze, Śladów wałów brak. Grubość nawarstwień kulturowych w północno – wschodniej części stożka dochodzi do 65 cm, z czego na warstwę in situ przypada około 25 cm. Stanowi ją sypka, piaszczysta próchnica z domieszką polepy, fragmentów cegieł, węgli drzewnych i żużla. Wymiary (wraz z fosą) – 55 x 60 m, podstawa nasypu – 48 x 48 m, majdan – 40 x 40 m. Zachowana szerokość fosy – 3,20 – 10 m, głębokość jej w stosunku do otaczającego terenu – 0,50 – 10 m, maksymalna wysokość stożka dochodzi do 2,70 m.
Rodzaj i charakter badań: okres międzywojenny – badania powierzchniowe; 1957 r. – badania sondażowe – J. Kaźmierczyka, J. Trudzik; 1970 r. – badania sondażowe – J. Romanow, Z. Bagniewski.
Zabytki: fr. ceramiki.
Źródła pisane: 1783 r.
Chronologia: średniowiecze XIII-XVI w.
Zbiory: do 1945 roku – KA we Wrocławiu nr inw. 6:57; KZA w Opolu.
Literatura: Altschlesische Blätter, 1936 s. 70; Hellmich M., Schlesische Wehranlagen [w:] Altschlesien 1930, t. 3, s. 39; Altschlesien, 1931, s. 39; Altschlesische Blätter, 1933, s. 15; Altschlesische Blätter, 1941, s. 1941; Kozłowska W., Wczesnośredniowieczne grody woj. opolskiego na tle warunków fizjograficzno-gospodarczych [w:] Kwartalnik Opolski, 1956, t. 1, poz. 23; Hołubowicz W., Opole w wiekach X-XII, 1956, s. 48; Antoniewicz W., Wartołowska W., Mapa grodzisk w Polsce, 1964, s. 30; Kramarek J., Wczesnośredniowieczne grody ryczyńskie na Śląsku, 1969, s. 103-104; Bagniewski Z., Romanow J., Sprawozdanie z badań sondażowych grodzisk powiatu brzeskiego [w;] Terenowe badania archeologiczne na Opolszczyźnie,1970, s. 70; Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, 1972, s. 148; Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977, s. 57.
Błota/Lednica, pow. Brzeg, stan. 5.
Lokalizacja grodu: stanowisko położone ok. 100m na SW od zabudowań wsi Lednica.
Opis stanowiska: Grodzisko stożkowate, założone na planie czworokąta. Od strony południowej i zachodniej zachowały się ślady fosy. Północno wschodnia część obiektu zniszczona jest przez eksploatację piasku. Partia szczytowa zniekształcona nowożytną (zabudowa/piwnica-schron). Wymiary: stożka u podstawy – 57 x 52 m, u góry – 45 x 50 m. W części centralnej stożka mieści się kwadratowy w rzucie nasyp o wymiarach 22 x 20 m, o wysokości 0,60 – 2,5 m, Znajduje się tam piwnica wykonana prawdopodobnie w okresie nowożytnym. Szerokość dna fosy 5 – 10 m, głębokość jej około 0,70 m.
Rodzaj i charakter badań: 1931 r. – odkrycie – M. Hellmich;
1967 r. – badania sondażowe – J. Romanow; 1970 r. – badania sondażowe – Z. Bagniewski, Z. Trudzik, J. Romanowa; 2007 r. – badania powierzchniowe.
Zabytki: 9 fr. ceramiki.
Źródła pisane: XIV w.
Chronologia: XIII – XIV w.
Zbiory: do 1945 roku – KZA w Opolu.
Literatura: Altschlesische Blätter, 1936 s. 70; Hellmich M., Schlesische Wehranlagen [w:] Altschlesien 1930, t. 3, s. 39; Altschlesien, 1931, s. 39; Altschlesische Blätter, 1933, s. 15; Altschlesische Blätter, 1941, s. 1941; Kozłowska W., Wczesnośredniowieczne grody woj. opolskiego na tle warunków fizjograficzno-gospodarczych [w:] Kwartalnik Opolski, 1956, t. 1, poz. 23; Hołubowicz W., Opole w wiekach X-XII, 1956, s. 48; Antoniewicz W., Wartołowska W., Mapa grodzisk w Polsce, 1964, s. 30; Kramarek J., Wczesnośredniowieczne grody ryczyńskie na Śląsku, 1969, s. 103-104; Bagniewski Z., Romanow J., Sprawozdanie z badań sondażowych grodzisk powiatu brzeskiego [w;] Terenowe badania archeologiczne na Opolszczyźnie,1970, s. 70; Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, 1972, s. 148; Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977, s. 258 – 260;
Błota/Lednica, pow. Brzeg, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Lipki, pow. Brzeg, stan.3;
Lokalizacja grodu: ok. 1300m w kier.NE od skrajnych zabudowań wsi, Między wałem powodziowym, a Odrą.
Opis stanowiska: Grodzisko w kształcie prawie regularnego koła, nizinne, otoczone płytką fosą od strony wschodniej, południowej i południowo – zachodniej. Majdan jest dość równy, wznosi się około 2 m ponad poziom otoczenia. Średnica grodziska wynosi około 75 m, szerokość fosy – 11-14 m. W skutek wieloletniej uprawy na majdanie grodzisko uległo niwelacji, a fosa zasypaniu. Miąższość warstwy kulturowej znikoma zarówno w starszej jak i młodszej fazie użytkowania.
Rodzaj i charakter badań: okres międzywojenny – badania powierzchniowe? 1958 r. – badania wykopaliskowe – J. Kaźmierczyk; 1959 r. – badania wykopaliskowe – J. Kramarek; 1962 r. – badania wykopaliskowe – J. Kramarek i J. Gołubkow; 1970 r. – badania wykopaliskowe – J. Romanow; 1983 r. – badania wykopaliskowe – P. Kubów; 1986 r. – badania sondażowe – J. Romanow i B. Piwko; 2007 r. – badania weryfikacyjne – wynik pozytywny.
Zabytki: fr. ceramiki;
Źródła pisane: 1336 r.
Chronologia: wczesne średniowiecze X-XI w., XIII-XIV w.
Zbiory: do 1945 roku – MA we Wrocławiu.
Literatura: Hellmich M., Luftaufnahmen und Vorgeschichtsforschung [w:] Altschlesien, 1926, t. 1, z. 3/4, s. 252-255; Altschlesische Blätter, 1928, s. 63; Seger H., Die Schlesische Silberfunde der spät-slawischen Zeit [w:] Altschlesien, 1929, t. 2, s. 131,139, 153; Altschlesische Blätter, 1930, s. 86; M. Hellmich, Schlesische Wehranlagen (w: ) Altschlesien, 1930, Bd.3, nr1, s.39; Hellmich M., Die Burgwälle im Kreise Kreuzburg OS,” Aus der Heimat Beilage der Kreuzburger Nachrichten, 1930, s. 39; Hellmich M., Schlesische Burghügel und Burgwälle [w:] Der Oberschlesier, 1930, z. 5, s. 346; Altschlesische Blätter, 1932, s. 15; Altschlesische Blätter, 1934, s. 103; Eistert K., Historische Burgwallforschung im Kreise Brieg [w:] Altschlesische Blätter,1934, z. 1, s. 5; Altschlesische Blätter, 1935, s. 26; Kurtz H., Slawische Bodenfunde in Schlesiens, 1936, s. 43;Raschke G., Das Alter der Frühgrschichtlicheb Wehranlagen vin Oberschlesien [w:] Altschlesische Blätter, 1937, z. 5/6, s. 138; Altschlesische Blätter, 1938, s. 224; Uhtenwoldt H., Die Burgverfassung in der Vorgeschichte und Geschichte Schlesiens, “Breslauer Historische Forschungen”, 1938, s. 77; Cisek I., Kramarek J., Grodziska ryczyńskie, pow. Oława w Świetle badań w 1958 r. [w:] Silesia Antiqua, 1960, t. 2, s. 138-139; Kramarek J., Lipki pow. Brzeg [w:] Silesia Antiqua, 1961, t. 3, s. 222; Kramarek J., Wyniki badań archeologicznych na grodzisku w Lipkach, pow. Brzeg [w:] Silesia Antiqua, 1964, t. 6, s. 133-141; Antoniewicz W., Wartołowska W., Mapa grodzisk w Polsce, 1964, s. 36; J. Każmierczyk (w: ) Śląskie Sprawozdania Archeologiczne na Opolszczyźnie rok 1970, s.37-38; Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, 1972, s. 38; Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, 1977, s. 269-271; Kramarek J., Wczesnośredniowieczne grody ryczyńskie na śląsku, 1969, s. 269-270.
Archiwum: Archiwum Działu Archeologicznego Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu (notatki E. Guntera z okresu międzywojennego); Archiwum KZA Opole, teczka nr A-290/70; Archiwum Państ5wowe we Wrocławiu, zespół: Wydział Samorządowy Prowincji Śląskiej we Wrocławiu, Kris Brieg, sygn.667, teczka Linden; Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu (mapa w skali 1:25000 z okresu przedwojennego).
Lipki, pow. Brzeg, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Tarnowiec, Śmiechowice, pow. Brzeg
Lokalizacja grodu: w odległości około 1km na S z lekkim odchyleniem na W od wsi, na terenie zalesionym. Grodzisko położone jest w lesie, około 100 m na zachód od drogi leśnej prowadzącej z Tarnowca do szosy Kurznie-Śmiechowice, około 1200 m na południe od południowo-zachodniego krańca wsi Tarnowiec.
Opis stanowiska: Łagodne, naturalne wzniesienie o kształcie lekko elipsowatym, zwane zamkiem „Blicha”, od północy i południa odcina się ono wyraźnie od otaczającego terenu, od północnego zachodu, natomiast łączy się z niższym sąsiednim wzniesieniem, Wymiary wzniesienia u podstawy: 54 x 45 m, wysokość – do 2 m. W części północno – zachodniej widoczna jest nieznaczna kotlinka obramowana od wschodu i południa półksiężycowatym, również nieznacznie wzniesionym szerokim garbem. Stożek wzniesiony został na planie koła o średnicy przy podstawie 19,5 m. Płaski, kolisty majdan posiada średnicę około 10 m. Wypiętrzony jest ponad dni fosy na wysokość do 2,4 m. Dookoła stożka biegnie fosa, częściowo zniwelowana. Szerokość fosy waha się od 1,5 do 6 m. Głębokość wynosi od 30 cm do 90 cm w części południowo zachodniej obiektu. Całość niemal zupełnie zniszczona.
Rodzaj i charakter badań: 1931 r. – badania powierzchniowe – M. Hellmich (zabytki zaginęły); 1957 r. – badania powierzchniowe – J. Kaźmierczyk, Z. Trudzik; 1970 r. – badania sondażowe – Z. Bagniewski, J. Romanow.
Zabytki: fr. ceramiki.
Źródła pisane: 1300 r.
Chronologia: XIII – XIV w.
Zbiory: do 1945 roku – KA we Wrocławiu, nr inw. 20:57; Muzeum w Brzegu; ZAN IHKM PAN we Wrocławiu, nr inw.20:57.
Literatura: Altschlesische Blätter 1931,3 s.43, 1935,1 s.44, 1935,2 s.44; Hellmich M., Burghügel im Bober-Katzbachgebiet, Altschlesische Blätter 1936,3-4, s. 104; Kozłowska W., Wczesnośredniowieczne woj. opolskiego na tle warunków fizjograficzno-gospodarczych [w:] Kwartalnik Opolski, 1956, t. 1, poz.33; Hołubowicz W., Opole w wiekach X-XII, 1956, s.48; Bagniewski Z., Romanow J., Sprawozdanie z badań sondażowych grodziski powiatu brzeskiego, Terenowe badania archeologiczne na Opolszczyźnie, 1970, s.36-37; J. Kaźmierczyk, K. Macewicz, S. Wuszkan, Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977, s.512-515.
Archiwum: Mapy w skali 1:25 000 z naniesionymi stanowiskami (z okresu miedzywojennego w archiwum Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu; Archiwum Państwowe we Wrocławiu, WSPŚ, sygn. 668, teczka „Forest Stoberau“; Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Uwagi – W literaturze: Tarnowiec, stan. 1, w archium Las Stobrawa, stan. 1, obecnie (AZP 1988 r.) Śmiechowice, stan. 1.
Śmiechowice, pow. Brzeg, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Różyna, pow. Brzeg, stan. 3
Lokalizacja grodu: ok. 500m na NE od cmentarza, ok. 200m na W od drogi polnej prowadzącej do Zawadna.
Opis stanowiska: grodzisko stożkowate o kształcie zbliżonym do koła, majdan płaski, otoczony fosą. Od strony północno – wschodniej znajdują się resztki grobli prowadzących na majdan. Grubość warstwy próchniczej na odcinkach zbadanych wynosi około 20 cm. Nie stwierdzono w niej obecności śladów osadniczych. Natomiast na powierzchni majdanu odkryto kilka skorup. Średnica majdanu wynosi około 20 cm, szerokość fosy waha się w granicach 6-14 m, wysokość nasypu licząc od dna fosy – około 1 m. Ogólna powierzchnia grodziska wynosi około 900 m2, z czego na majdan przypada około 320 m2. Fosę i stok majdanu porastają krzewy i drzewa. Na grodzisku usypany kopiec kamieni polnych oraz kamienny postument(?), teren grodziska lekko wyniesiony nad powierzchnię terenu, porośnięty samosiewami drzew i krzewów.
Rodzaj i charakter badań: 1957 r. – badania powierzchniowe – m in. J. Kaźmierczyk, Z. Trudzik, B. Czerska; 1961 r. – badania powierzchniowe – m in. J. Kaźmierczyk, Z. Trudzik, B. Czerska; 1972 r. – badania powierzchniowe – E. Tomczak, K. Macewicz.
Zabytki: fr. ceramiki.
Chronologia: XIII w., – XIV – XVI w.
Zbiory: do 1945 roku – KA we Wrocławiu, nr inw. 135:61; KZA w Opolu.
Literatura: Vug O., Schlesische Heidenschanzen ihre Erbauer und die Handelstrassen des Alten, Grodków 1890, s.250-261; Hellmich M., Schlesische Wehranlagen [w:] Altschlesien, 1930, t.3, s.39; Altschlesische Blätter, 1931, s. 75; Altschlesische Blätter, 1932, s. 16; Kozłowska W., Wczesnośredniowieczne grody woj. opolskiego na tle warunków fizjograficzno-gospodarczych [w:] Kwartalnik Opolski, 1956, t. 1, poz. 39; Hołubowicz W., Opole w wiekach X-XII, 1956, s. 48; Antoniewicz W., Wartołowska W., Mapa grodzisk w Polsce, 1964, s. 42; Kramarek J., Wczesnośredniowieczne grody ryczyńskie na Śląsku, 1969, 117; Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, 1972, 144; Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977, s. 443-444.
Archiwum: Archiwum Państwowe we Wrocławiu, WSPŚ we Wrocławiu, sygn. 667, teczka Rosenthal, Mapy w skali 1:25 000 z naniesionymi stanowiskami w archiwum Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu/mapy okresu międzywojennego/-średniowieczne grodzisko.
Różyna, pow. Brzeg, mapy z karty AZP z Archiwum Opolskiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Zawadno/Wronów, pow. Niemodlin/Brzeg, stan. 1
Lokalizacja grodu: Na terenie lasu, w pobliżu ujścia Nysy Kłodzkiej od Odry.
Opis stanowiska: Grodzisko stożkowate, nizinne, na planie zbliżonym do koła. Część środkowa obiektu wypełnia częściowo zniszczony stożek, w rzucie poziom kształtu czworobocznego o zaokrąglonych narożach. Zbocza jego dość stromo opadają ku fosie. Po zewnętrznej stronie rysuje się, w różnym stopniu zachowania, na ogół niski wał. Miąższość warstwy kulturowej (próchnica z domieszką cegieł i polepy) na stożku dochodzi w punktach zbadanych przy pomocy dwóch sondaży (3 m2) do 60 cm. Wymiary: długość boku stożka u podstawy – około 30 m, wysokość jego licząc od dna fosy – około 4 m, szerokość fosy – 15 – 21 m, wysokość wału – 0,7 – 1,5 m.
Rodzaj i charakter badań: 1957 r. – badania sondażowe i powierzchniowe – J. Kaźmierczyk i Z. Trudzik.
Zabytki: fr. ceramiki, grot strzały kuszy, fr. cegieł palcówki, fr. dachówek.
Źródła pisane: 1845 r.
Chronologia: XIV – XV w.
Zbiory: do 1945 roku – KA we Wrocławiu, nr inw. 25:57; KZA w Opolu.
Literatura: Vug, Schlesische Heidenschanzen ihre Erbauer und die Handelstrassen des Alten, Grodków 1890, s.261; Altschlesische Blatter, 1933, s.86;; Hellmich, Sclesische Burghugel und Burgwalle, 1930, s.346; J. Kaźmierczyk, K.Macewicz, S.Wuszkan, Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977, s.573-575.
Archiwum: Mapy w skali 1:25 000 z naniesionymi stanowiskami (z okresu międzywojennego) w archiwum Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu, Archiwum Państwowe we Wrocławiu, WSPŚ, sygn. 667, teczka Liechten. Uwagi: W literaturze i archiwum Zawadno, stan. 1, obecnie (AZP 1986) Wronów, stan. 1.
Zawadno/Wronów, pow. Niemodlin/Brzeg, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Zielonkowice, Gnojna, grodzisko „Keller”, pow. Grodków, stan. 2.
Lokalizacja grodu: około 650 m na południe od wsi Zielonkowice na terenie lasu.
Opis stanowiska: Grodzisko stożkowate, średniowieczne otoczone fosą i wałem.
Rodzaj i charakter badań: Badania powierzchniowe O. Vuga pod koniec XIX wieku. Obiekt określił on nazwą „Keller”. Wg. jego informacji na początku XIX wieku na majdanie wykonano głęboki wkop, z którego pobrano kamienie na budowę zabudowań dworskich. Na mapach archiwalnych w Muz. Archeologicznym we Wrocławiu obiekt oznaczono czarnym kółkiem. Prowadzono badania powierzchniowe w okresie międzywojennym. W 1972 r, badania powierzchniowe i sondażowe J. Lodowskiego. Znalazł on kilkadziesiąt fragmentów naczyń, które datował XIV – XV w. (Zabytki – Pracownia Archeologii Śląska IHKM PAN Wrocław). W 1977 sondaż wykonał Bagniewski Z. – który odkrył kilkadziesiąt fragmentów naczyń datowanych na XIV w. Brak informacji o zbiorze. Badania weryfikacyjne AZP 2008 – wynik pozytywny.
Zabytki: fr. ceramiki.
Źródła pisane: 1284 r.
Chronologia: XIII – XIV w.
Literatura: O. Vug, Schlesische Heidenschanzen, ihre Erbauer und die Handelstrassen der Alten, Grottkau 1890, s.101; W. Antoniewicz, Z. Wartołowska, Mapa grodzisk w Polsce, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964, s.33; J. Każmierczyk, K. Macewicz i S. Wuszkan, Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny średniowiecznej, Opole 1977, 137-138; Opolski Informator Konserwatorski, Opole 1981, s. 6, tamże 1983, nr 2., s. 109-109, jako Zielonkowice.
Gnojna/Zielonkowice, pow. Brzeg, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Gnojna, „Dwór” pow. Grodków, stan. 2 (wg. Kaźmierczyk, Wuszkan, Macewicz, stan.1).
Lokalizacja grodu: położone w lesie, ok. 800 m na S od zabudowań Sieronowic (Zielonkowic), ok. 2100 m na NE od kościoła we wsi Jeszkotle, ok. 600 m na N od punktu wysokościowego 211,5.
Opis stanowiska: Badania powierzchniowe przeprowadził O. Vug pod koniec XIX wieku, obiekt uznał ze bardzo zniszczony karczowaniem drzew. Grodzisko stożkowate, nizinne, dwuczłonowe. W rzucie poziomym rysuje się na planie czworoboku o zaokrąglonych narożach. Wschodnią część majdanu wypełnia wyniosły stożek o stromych zboczach otoczony fosą, która wydzielą go z całości założenia. Stożek oraz przyległe doń podgrodzie otacza podwójny wał przedzielony fosą. Wał zewnętrzny jest miejscami silnie zdewastowany. Miąższość warstwy kulturowej na stożku i podgrodziu wynosi do 0,3 m. Vug nazwał to miejsce „Hof”.
Rodzaj i charakter badań: okres międzywojenny – badania powierzchniowe O. Vug, 2003 r. – badania weryfikacyjne – Z. Bereszyński; 2008 r. – badania weryfikacyjne – AZP wynik pozytywny;
Zabytki: fr. ceramiki.
Źródła pisane: 1284 r.
Chronologia: XIV – XV w.
Zbiory: do 1945 roku – PAŚ we Wrocławiu.
Literatura: O. Vug, SchlesischeHeidenschanzen, ihre Erbauer und die Handelstrassen der Alten, Grottkau 1890, s.101; Hellmich 1930 d s 42; Borek 1972, 25.
Archiwum: AKZA w Opolu – teczka miejcowości, Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu, syg. MA/A/115, Archiwum Państwowe we Wrocławiu. WSPŚ sygn. 668, Olbendorf.
Gnojna, pow. Brzeg, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Osiek Grodkowski, pow. Brzeg, 4.
Lokalizacja grodu: ok. 3km na NE od Głębocka i ok. 2km na E od Osieka Grodkowskiego, ok. 200m na W od Nysy Kłodzkiej, Leśnictwo Dębina.
Opis stanowiska: Grodzisko stożkowate, założone na planie wydłużonego prostokąta, dawniej otoczone wałem. Miąższość warstwy kulturowej wynosi około 40 cm. Składa się z próchnicy, przemieszanej z zaprawą wapienna, gruzem ceglanym polepą Wymiary stożka: u podstawy – około 30 x 17 m, u góry – około 17 x 6 m, wysokość stożka – około 9 m. Obiekt położony w lesie, wyłączony z użytkowania, zarośnięty. Nieprecyzyjnie wskazany zasięg stanowiska, który nie obejmuje całości form terenowych grodziska. Wyniki sondaży (nr 1 i nr 2). W sondażu 1, założonym na wierzchołku natrafiono na fragment konstrukcji kolistej kamiennej, będącej prawdopodobnie fragmentem konstrukcji wieży. Liczne cegły palcówki i gruz wskazują, iż wieża była kamienno-ceglana. Licznie w obu sondażach wystąpiło ponad 285 fragmentów ceramiki, 38 fragmentów kości zwierzęcych oraz 18 cegieł palcówek i grud polepy z odciskami żerdzi.
Rodzaj i charakter badań: okres międzywojenny- badania powierzchniowe różnych osób; 1958 r., 1960 r. – badania powierzchniowe – J. Kaźmierczyk, K. Macewicz; 1964 r. – badania powierzchniowe – B. Ginter.
Zabytki: fr. ceramiki, fr. cegieł, polepa.
Źródła pisane: 1198 r. (?), 1300 r.
Chronologia: XIV – XV w.
Zbiory: do 1945 roku – KA we Wrocławiu, nr. inw. 131: 60.
Literatura: B. Ginter, sprawozdanie z badań powierzchniowych przeprowadzonych na terenie pow. grodkowskiego, Terenowe badania archeologiczne na Opolszczyźnie, Opole 1964, s.41-42; Kaźmierczyk, K. Macewicz, S. Wuszkan, Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977, s.367-368; Z. Bagniewski, Osiek Grodkowski, Gm. Grodków, stan.4 Grodzisko, Opolski Informator Konserwatorski nr2, Opole 1983, s.87-89.
Archiwum: Archiwum Państwowe we Wrocławiu, WSPŚ, sygn.. 699, teczka Osseg, Archwium KZA w Opolu.
Osiek Grodkowski, pow. Brzeg, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Głębocko, Kopice, pow. brzeski, stan. 2.
Lokalizacja grodu: ok.1,5km na S od wsi, w pobliżu rzeki Nysy Kłodzkiej, na terenie zalesionym.
Opis stanowiska: Grodzisko, zespół dawnych fortyfikacji założony na planie trapezu o zaokrąglonych rogach, z zachowanymi śladami wałów obronnych, fosy i innych elementów fortyfikacyjnych. Grodzisko stożkowate, nizinne, dwuczłonowe na planie czworoboku o zaokrąglonych narożach. Zbocza stożka opadają dość stromo ku nieckowatej fosie, częściowo zniwelowanej. Człon drugi podgrodzie, otacza wał. Miąższość warstwy kulturowej na stożku (wykop o powierzchni 3 1,5 m) wynosi około 1m. Złożona jest z próchnicy, spalenizna, polepa polepy, kamienie, fragmenty cegieł palcówek. Wymiary podgrodzia: około 140 x 115 m, szerokość wału u podstawy – 10 – 15 m, wysokość 1-4 m, długość boku stożka u podstawy – około 32 m, szerokość – około 22 m, odpowiednie wymiary u góry – około 13 m, – około 8 m, wysokość do 4,5 m. Ogólna powierzchnia grodziska wynosi około 14 000 m2, z czego przypada na powierzchnię użytkową stożka 85 m2. Rozwój przestrzenny grodu: część najstarszą stanowi stożek otoczony fosą i być może południowy odcinek wału. Można ją łączyć z kasztelanią w Głębocku, wzmiankowaną w źródłach pisanych w 1272 r., W okresie późniejszym w pobliżu stożka wzniesiono prawdopodobnie budowlę lub budowle murowane. W tym czasie wybudowano wał, który na odcinku północno – zachodnim jest wyjątkowo szeroki. Mogły znajdować się na nim umocnienia w formie wieży. Zniszczenie grodu nastąpiło przypuszczalnie w czasie wojen husyckich.
Rodzaj i charakter badań: do 1945 r. – badania powierzchniowe różnych osób, 1958 r. – badania powierzchniowe – J. Kaźmierczyk, K. Macewicz, 1967 r. – pomiary, zdjęcia, i plany wykonywali prac. Politechniki Wrocławskiej.
Zabytki: fr. ceramiki, polepa, kości zwierzęce.
Źródła pisane: 1272 r.
Chronologia: II poł. XIII-XIV/XV w.
Zbiory: do 1945 roku – MŚO w Opolu, KA we Wrocławiu, nr inw. 56:58; KZA w Opolu.
Literatura: Vug O., Schlesische Heidenschanzen ihre Erbauer und die Handelstrassen der Alten, s.163-165, Grodków 1890; Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift, Alte Folge, s.36, 1870; Altschlesische Blatter 1934, s.12; Hellmich 1930, Schlesische Wehranlagen, Alt.t.3, s.46; Gottschalk 1930, Altschlesische Blatter s.51; Maruschke 1934, Der Oberschlesier s.501; Raschke 1934, Nachrichtenblatt fur Deutsche Vorzeit s.68; Uhtenwold 1938, Breslauer Historische Forschungen s.85; Peitz 1942, Grottkauer Heimatkalender s.114-116; Kozlowska 1956, Kwartalnik Opolski, t.1 poz.59; Hołubowicz 1956, Opole w wiekach X-XII, s. 48, Katowice; Guerquin 1957, Zamki Śląskie s.50, Wrocław; Kaźmierczyk 1958, Śląskie sprawozdania archeologiczne s.35; Bagniewski 1969, Terenowe badania archeologiczne na Opolszczyźnie s.41-42; Borek 1972, Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych s. 149, Opole.
Archiwum: MŚO Opole (przedwojenne), KZA Opole, Muzeum w Nysie.
Kopice, pow. Brzeg, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Gierów, Rogów, pow. Brzeg, stan. 2.
Lokalizacja grodu: na W od Gierowa, przy drodze nr 385 z Gierowa do Rogowa, w lesie, 700 m na zachód od wsi, na wniesieniu przeciętym szosą z Gierowa do Jemielnicy.
Opis stanowiska: W rzucie poziomym centralna partia grodziska, ma kształt wydłużonego owalu. Przecina ją mniej więcej po linii północ – południe, szosa. Urządzenie obronne w postaci wałów i rowów zachowane dość dobrze. Najokazalej prezentują się południowej i zachodniej części grodziska, gdzie przebiega pas dodatkowych umocnień w postaci tzw. , wałów zewnętrznych. Wymiary grodziska: długość centralnej części na po linii północno – południowej – około 100 m, po linii wschód – zachód – około 200 m. Odległość między zakończeniami wału zewnętrznego/mierzona po przekątnej – ok. 450 m. Szerokość wałów u podstawy od 3 do 15 m. Wysokość wałów od 0,5 do 2,5 m. Szerokość rowów nie przekracza 8 m. Ogólna powierzchnia grodziska – około 6 ha. Pole w trakcie inspekcji uprawa ozima; obserwacja utrudniona przez grubą warstwę suchych liści pokrywających powierzchnię grodziska; na powierzchni czytelne wały, fosa, majdan; wały miejscami przerwane, z norami zwierząt, zadrzewione; zalecane usunięcie drobnych drzew. Grodzisko w latach międzywojennych przecięte drogą asfaltową; w części N nieużytkowane wyrobisko piasku, w części S zachowane wały zewnętrzne. Rodzaj i charakter badań: od 1871 – lata 30. XX w. – badania powierzchniowe; 1958 r., 1960 r. – badania powierzchniowe – J. Kaźmierczyk, K. Macewicz; 1969 r. – badania sondażowe – Z. Bagniewski; 2009 r. – badania weryfikacyjne – Administracyjnie grodzisko zlokalizowane na gruntach wsi Rogów.
Zabytki: fr. ceramiki datowane IX-X, X-XII w.
Źródła pisane: 1300 r.
Chronologia: wczesne średniowiecze, IX-XII w.
Zbiory: do 1945 roku – KZA Opole;
Literatura: O. Vug, Schlesische Heidenschanzen ihre Erbaumer und die Handelstrasse der Alten, Grottkau 1890, Bd.I, s. 131, Bd.II s.270, Abb.2; Heimatkalender des Kreises Grottkau, s. 66-67; M. Hellmich, Altschlesien 1930, nr 1, s.4; M. Hellmich, Der Oberschlesier 1930/5, s. 346; Altschlesische Blaetter 1936/7, s.229; Terenowe Badania Archeologiczne na Opolszczyźnie rok 1967, s.44-45; tamże rok 1969, s.37-39; J. Kaźmierczyk, K. Macewicz, S. Wuszkan, Materiały do osadnictwa …, Opole 1977, s.126-129; J. Kaźmierczyk, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. III, 1960, s.35.
Archiwum: Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu (Oddział Muzeum Miejskiego) sygn.. Ma/A/465b, s.3; sygn.. Ma-A234e/2; sygn.. MA/A-115, s. 27; Muzeum Śląska Opolskiego, teczka Gührau, KZA Opole, teczka nr A-52/66;
Rogów, pow. Brzeg, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Jędrzejów, pow. Brzeg, 2.
Lokalizacja grodziska: na skraju lasu, tuż przy drodze do majątku po stronie północnej.
Opis stanowiska: grodzisko stożkowate. Zachowane szczątkowo. Wymiary stożka – 12 m x 8,5 m, wysokość do 2 m. Najprawdopodobniej początkowo było większe i otoczone fosą, później znajdowała się na nim zabudowa.
Rodzaj i charakter badań: 2 poł. XIX w, okres międzywojenny – badania powierzchniowe – O. Vug. 1958 r. – badania powierzchniowe – J. Kaźmierczyk, K. Macewicz, A. Szczodrak.
Zabytki: fr. ceramiki, zaprawa wapienna.
Źródła pisane: 1300 r.
Chronologia: wczesne średniowiecze.
Zbiory: KA we Wrocławiu, nr inw. 66:58.
Literatura: Antoniewicz W., Wartołowska W., Mapa grodzisk w Polsce, 1964, s. 34; Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, 1972, s. 51; Kaźmierczyk J., Macewicz K., Wuszkan S., Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, 1977, s. 181.
Jędrzejów, pow. Grodków, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Strzegów, pow. Brzeg, stan. 1
Lokalizacja grodu: ok. 1000m na SE od wsi, przy szosie Strzegów – Jędrzejów, na terenie zalesionym.
Opis stanowiska: Grodzisko w rzucie poziomym ma kształt owalny. Wyniosły majdan grodziska otoczony jest wałem ziemnym o szerokości do 10 m i wysokości do 4 m. Maksymalna średnica grodziska wynosi 300 m, minimalna około 170 m. Miąższość warstwy kulturowej (próchnica o różnym zabarwieniu) na majdanie wynosi od 0 do 85 cm, zależnie od położenia miejsca pobranej próbki. Wzrasta ona lub maleje w miarę oddalania do najbardziej wypiętrzonej części majdanu. Wymiary: około 300 x 170 m, w tym szerokość wału – do około 6,4 m i rowu – do około 3,0 m. Wysokość wału – 0,6 – 2,5 m. Najokazalej rysuje się on na odcinku o najmniej utrudnionym dostępie do grodziska, od południa. Ogólna powierzchnia obiektu wynosi około 4 ha. Pokrywa ją gęsty las iglasto – liściasty.
Rodzaj i charakter badań: 1934 r. – badania powierzchniowe: G. Raschke .- 6 fragm. naczyń i przęślik; 1936 r. – badania powierzchniowe Hehne 1936r. – 4 fragm. Naczyń (nr arch. 34: 357); 1969 r. – badania powierzchniowe i sondażowe J. Kaźmierczyk, K. Macewicz, Z. Bagniewski; 1977 r. – badania powierzchniowe W. Romiński; 2008 r. – badania weryfikacyjne – wynik pozytywny.
Zabytki: fr. ceramiki.
Źródła pisane: 1300 r.
Chronologia: VII-IX w. – IX-X w.
Zbiory: do 1945 roku – KA we Wrocławiu, nr inw. 97: 60; KZA w Opolu.
Literatura: Vug, Schlesische Heidenschanzen ihre Erbauer und die Handelstrassen des Alten, Grodków 1890, s. 291: Schoenaich G., Die Schlesien Kastellanein und die Kastellaneiburg Strigau, [w:] Altschlesische Blätter, 1929, z. 1. s. 1-6; Raschke G., Wehranlagen im Kreise Grottkau, “Heimatkalender des Kreises Grottkau”, 1934, s. 63-64; Altschlesische Blätter, 1935, s. 48; Altschlesische Blätter, 1936, s. 230; Raschke G., Das Alter Frühgeschichtlichen Wehranlagen von Oberschlesien, [w:] Altschlesische Blätter, 1937, z. 5/6, s. 137; Raschke G., Neue Ergebnisse über die Vorgeschichte Oberschlesiens, [w:] Nachrichtenblatt für Deutsche Vorzeit, t. 17, z. 1-2, s.28; Kozłowska W., Wczesnośredniowieczne grody woj.. opolskiego na tle warunków fizjograficzno-gospodarczych [w:] Kwartalnik Opolski, 1956, t. 1, poz. 64; Hołubowicz W., Opole w wiekach X-XII, 1956, s. 49; Kaźmierczyk J., Sprawozdanie z weryfikacji wczesnośredniowiecznych i średniowiecznych grodzisk na terenie woj. opolskiego w 1960 roku, [w:] Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 1960, t. 3, s. 34-36; Antoniewicz W., Wartołowska W., Mapa grodzisk w Polsce, 1964, s. 43; Bagniewski Z., Sprawozdanie z badań sondażowych na grodziskach w Strzegowie i Gierowie, pow. Grodków, [w:] Terenowe badania archeologiczne na Opolszczyźnie, s. 38; Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, 1972, s. 103; Kaźmierczyk J., K. Macewicz, S. Wuszkan, Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977, s.490-493.
Archiwum: MŚO w Opolu (przedwojenne), KZA w Opolu, Muzeum Miejskie Wrocławia, księga inwentarzowa Działu Archeologii Muzeum w Nysie – MŚO Opole: nr inw. MŚO – A – 39/69/1.
Strzegów, pow. Brzeg, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Głębocko, Kopice, pow. brzeski, stan. 2.
Lokalizacja grodu: ok.1,5km na S od wsi, w pobliżu rzeki Nysy Kłodzkiej, na terenie zalesionym.
Opis stanowiska: Grodzisko, zespół dawnych fortyfikacji założony na planie trapezu o zaokrąglonych rogach, z zachowanymi śladami wałów obronnych, fosy i innych elementów fortyfikacyjnych. Grodzisko stożkowate, nizinne, dwuczłonowe na planie czworoboku o zaokrąglonych narożach. Zbocza stożka opadają dość stromo ku nieckowatej fosie, częściowo zniwelowanej. Człon drugi podgrodzie, otacza wał. Miąższość warstwy kulturowej na stożku (wykop o powierzchni 3 1,5 m) wynosi około 1m. Złożona jest z próchnicy, spalenizna, polepa polepy, kamienie, fragmenty cegieł palcówek. Wymiary podgrodzia: około 140 x 115 m, szerokość wału u podstawy – 10 – 15 m, wysokość 1-4 m, długość boku stożka u podstawy – około 32 m, szerokość – około 22 m, odpowiednie wymiary u góry – około 13 m, – około 8 m, wysokość do 4,5 m. Ogólna powierzchnia grodziska wynosi około 14 000 m2, z czego przypada na powierzchnię użytkową stożka 85 m2. Rozwój przestrzenny grodu: część najstarszą stanowi stożek otoczony fosą i być może południowy odcinek wału. Można ją łączyć z kasztelanią w Głębocku, wzmiankowaną w źródłach pisanych w 1272 r., W okresie późniejszym w pobliżu stożka wzniesiono prawdopodobnie budowlę lub budowle murowane. W tym czasie wybudowano wał, który na odcinku północno – zachodnim jest wyjątkowo szeroki. Mogły znajdować się na nim umocnienia w formie wieży. Zniszczenie grodu nastąpiło przypuszczalnie w czasie wojen husyckich.
Rodzaj i charakter badań: do 1945 r. – badania powierzchniowe różnych osób, 1958 r. – badania powierzchniowe – J. Kaźmierczyk, K. Macewicz, 1967 r. – pomiary, zdjęcia, i plany wykonywali prac. Politechniki Wrocławskiej.
Zabytki: fr. ceramiki, polepa, kości zwierzęce.
Źródła pisane: 1272 r.
Chronologia: II poł. XIII-XIV/XV w.
Zbiory: do 1945 roku – MŚO w Opolu, KA we Wrocławiu, nr inw. 56:58; KZA w Opolu.
Literatura: Vug O., Schlesische Heidenschanzen ihre Erbauer und die Handelstrassen der Alten, s.163-165, Grodków 1890; Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift, Alte Folge, s.36, 1870; Altschlesische Blatter 1934, s.12; Hellmich 1930, Schlesische Wehranlagen, Alt.t.3, s.46; Gottschalk 1930, Altschlesische Blatter s.51; Maruschke 1934, Der Oberschlesier s.501; Raschke 1934, Nachrichtenblatt fur Deutsche Vorzeit s.68; Uhtenwold 1938, Breslauer Historische Forschungen s.85; Peitz 1942, Grottkauer Heimatkalender s.114-116; Kozlowska 1956, Kwartalnik Opolski, t.1 poz.59; Hołubowicz 1956, Opole w wiekach X-XII, s. 48, Katowice; Guerquin 1957, Zamki Śląskie s.50, Wrocław; Kaźmierczyk 1958, Śląskie sprawozdania archeologiczne s.35; Bagniewski 1969, Terenowe badania archeologiczne na Opolszczyźnie s.41-42; Borek 1972, Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych s. 149, Opole.
Archiwum: MŚO Opole (przedwojenne), KZA Opole, Muzeum w Nysie.
Kopice, pow. Brzeg, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Kobiela, pow. Brzeg, 1
Lokalizacja grodu: na północny zachód od jeziora; położone ok. 350 m w kier. NW od kościoła w Kobieli, ok. 500m w kier. W od cmentarza w Kobieli, ok. 750m w kier. SE od punktu wys. 208,8, na terenie lasu w kier S od zabudowań zespołu dworskiego.
Opis stanowiska: grodzisko stożkowate, czworoboczne, otoczone fosą. Wymiary: około 70 x 80 m, stożek u podstawy – około 38 x 40 m.
Rodzaj i charakter badań: okres międzywojenny – badania powierzchniowe; 2004 r.– badania powierzchniowe – Bereszyński; 2008 r.– badania weryfikacyjne – wynik pozytywny.
Zabytki: W zbiorach MŚO znajduje się „pewna” ilość naczyń ze stanowiska 2 i 19. Nie jest wykluczone że część pochodzi z grodziska. Datowane na XIV – XVI w.
Źródła pisane: 1300 r.
Chronologia: XIV-XV w.
Zbiory: do 1945 roku – MŚO w Opolu.
Literatura: O. Vug, Schlesische Heidenschanzen, ihre Erbauer und die Handelstrassen der Alten, Grottgau 1890 s.198-200; Raschke, Wehranlagen im Kreise Grottgau, Heimatkallender des Kreises Grottgau, 1934, s.68-69,ryc.3; Hołubowicz 1956, 48; Kozłowska 1956, poz. 65; Antoniewicz, Wartołowska 1964; Borek 1972, 91; Kaźmierczyk, K. Macewicz, S. Wuszkan, Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej, Opole 1977 s.199-200.
Archiwum: MŚO w Opolu.
Kobiela, pow. Brzeg, mapa z karty AZP z Archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Wynik plebiscytu: na 562 uprawnionych do głosowania za Polską opowiedziały się 52 osoby, a za Niemcami – 510.
20 MARCA 1921 20 MARCA 1964
TABLICA PAMIĄTKOWA
UFUNDOWANA
W ROKU OBCHODÓW XX-LECIA PRL
PRZEZ SPOŁECZEŃSTWO
POWIATU NAMYSŁOWSKIEGO
DLA UPAMIĘTNIENIA
43 ROCZNICY
PLEBISCYTU NA ŚLĄSKU
W MIEJSCU DZIAŁALNOŚCI
POLSKIEJ
KOMISJI PLEBISCYTOWEJ
NA OBWÓD DOMASZOWICKI
BOJOWNIKOM o POLSKOŚĆ
ZIEMI NAMYSŁOWSKIEJ
WDZIĘCZNI RODACY
